Vua bóng đá Pelé –  Zeus của đỉnh Olympus

Albert Einstein từng nói rằng: “Mọi sự so sánh đều khập khiễng”. May thay, ít ra là lần này, chúng ta không phải đắn đo vì những sự xấp xỉ đáng ghét giữa vài đối tượng. Hôm nay chúng ta nói một người mà mọi thứ thuộc về người đó đều ở dạng “nhất”, đó là Pelé – Vua của môn thể thao vua. Nếu chúng ta nói về những vị hoàng đế trong bộ môn túc cầu, thì Vua bóng đá Pelé thuộc dạng so sánh nhất. “Vĩ đại nhất”, “tuyệt diệu nhất”, “rực rỡ nhất”, “ảnh hưởng nhất”, … là những thứ không hề phóng đại khi nói về Pelé. Chơi bóng chuyên nghiệp năm 15 tuổi, ra mắt đội tuyển 16 tuổi và vô địch thế giới khi chỉ mới 17 tuổi, Pelé cho tới thời điểm này vẫn là “độc cô cầu bại” về khoảng kỷ lục quốc tế. Nếu cho rằng những huyền thoại bóng đá là các vị thần ở đỉnh Olympus thì dĩ nhiên Pelé chắc chắn là Zeus.

1. Sự nghiệp qua những con số

Cá nhân

• Cầu thủ ghi bàn hàng đầu của Copa Libertadores: 1965
• Vua phá lưới liên lục địa (2): 1962, 1963
• Campeonato Brasileiro Série A cầu thủ ghi bàn hàng đầu (3): 1961 , 1963 , 1964
• Vua phá lưới Campeonato Paulista (11): 1957, 1958, 1959, 1960, 1961, 1962, 1963, 1964, 1965, 1969, 1973
• Cầu thủ ghi bàn hàng đầu của Torneio Rio-São Paulo: 1963
• Bola de Prata: 1970
• Cầu thủ trẻ xuất sắc nhất FIFA World Cup: 1958
• Quả bóng bạc FIFA World Cup: 1958
• Quả bóng vàng FIFA World Cup: 1970
• Cầu thủ hay nhất giải vô địch Nam Mỹ: 1959
• Vua phá lưới giải vô địch Nam Mỹ: 1959
• Quả bóng vàng FIFA d’Prix d’Honneur: 2013
• Cầu thủ thế kỷ của IFFHS: 1999
• Cầu thủ thế kỷ của Nam Mỹ, bởi IFFHS: 1999
• Được bầu là cầu thủ hay nhất thế kỷ của Brazil, bởi IFFHS: 2006
• Cầu thủ thế kỷ của FIFA: 2000
• Giải thưởng trăm năm của FIFA: 2004
• Những cầu thủ bóng đá vĩ đại nhất FIFA 100: 2004
• Giải thưởng Thành tựu Nhân vật Thể thao của Năm của BBC: 2005
• Giải thưởng Thành tựu trọn đời Laureus: 2000
• Cầu thủ bóng đá vĩ đại nhất từng chơi game , bởi Golden Foot: 2012
• Vận động viên của thế kỷ, bởi Reuters News Agency: 1999
• Vận động viên của thế kỷ, được bầu bởi Ủy ban Olympic quốc tế: 1999
• Cầu thủ bóng đá Nam Mỹ của năm: 1973
• Bóng đá Cầu thủ xuất sắc thế kỷ, bởi bầu France Football ‘s Ballon d’Or Winners: 1999
• Đội thế giới của thế kỷ 20: 1998
• World Soccer XI vĩ đại nhất mọi thời đại: 2013
• Giải thưởng FWA Tribute : 2018

Santos

• Campeonato Brasileiro Série A (6): 1961, 1962, 1963, 1964, 1965, 1968
• Copa Libertadores (2): 1962, 1963
• Cúp liên lục địa (2): 1962, 1963
• Siêu cúp liên lục địa : 1968
• Campeonato Paulista (10): 1958, 1960, 1961, 1962, 1964, 1965, 1967, 1968, 1969, 1973
• Torneio Rio-São Paulo (4): 1959, 1963, 1964, 1966

Brazil

• World Cup FIFA (3): 1958, 1962, 1970

2. Tiểu sử

Edson Arantes do Nascimento sinh ngày 23 tháng 10 năm 1940 tại Tres Coracoes, Brazil. Ông được biết đến nhiều nhất với tên Pelé, là một cựu cầu thủ bóng đá nổi tiếng người Brazil. Với biệt danh “Vua bóng đá”, ông được coi là một trong những cầu thủ bóng đá xuất sắc nhất mọi thời đại. Vào năm 1999, Pelé được bầu chọn là Cầu thủ xuất sắc nhất thế kỉ 20 bởi hiệp hội IFFHS. Cũng trong năm đó, ông được IOC bầu chọn là VĐV của thế kỉ và được tạp chí TIME đưa vào danh sách 100 người có ảnh hưởng lớn nhất thế giới. Vào năm 2013, ông được FIFA trao tặng giải thưởng Quả bóng vàng danh dự.

3. Sự nghiệp CLB

• Santos

Những năm tháng rong ruổi chơi bóng trên khắp sân bãi tự nhiên và đường phố ở Bauru đã cho vua bóng đá Pelé những phẩm chất cần thiết của một cầu thủ: tốc độ, kỹ thuật và tư duy. Năm 1956, người thầy Waldemar de Brito đã đưa Pelé đến Santos, thành phố cảng công nghiệp gần Sao Paulo để tìm kiếm cơ hội gia nhập CLB Santos. Ông thầy Brio còn chắc như ‘’đinh đóng cột’’ với các giám đốc tại Santos: “Cậu trẻ 15 tuổi này sẽ là cầu thủ vĩ đại nhất bóng đá thế giới.”. Hè năm 1956, Pelé gia nhập đội bóng và từ đó, ông bắt đầu viết lên những chương đầu cho một sự nghiệp huyền thoại.

Pelé được giới truyền thông địa phương săn đón bởi họ cho rằng ông là một ngôi sao thực thụ. Ngày 7 tháng 9 năm 1956, ở tuổi 15, Pelé có màn ra mắt đầy ấn tượng cho đội một trong trận gặp Corinthians Santo Andre nơi ông góp một bàn thắng vào chiến thắng 7-1 của đội bóng. Khi mùa giải 1957 bắt đầu, Pelé được trao vị trí đá chính trong đội hình Santos và ở tuổi 16, Pelé trở thành vua phá lưới của giải đấu. Mười tháng sau bản hợp đồng chuyên nghiệp đầu tiên, Pelé được gọi lên đội tuyển quốc gia Brazil. World Cup 1958, chơi bên cạnh những Mario Zagallo, Bellini và Garrincha, ông đã cùng Selecao lên ngôi vô địch thế giới đầy thuyết phục sau khi đánh bại chủ nhà Thụy Điển 5-2.

Sau chức vô địch thế giới đầu tiên cùng đội tuyển, Pelé được Manchester United, Real Madrid và Juventus săn đón. Thậm chí chủ tịch Angelo Moratti của AC Milan buộc phải xé bản hợp đồng chiêu mộ Pelé bởi áp lực từ vụ tấn công chủ tịch Santos của một fan người Brazil. Năm 1961, chính phủ Brazil tuyên bố Vua bóng đá Pelé là quốc bảo nhằm bảo vệ ông trước những động thái “dòm ngó” đến từ các CLB lớn phía bên kia Đại Tây Dương cũng như không để Pelé ra nước ngoài thi đấu.

Trong suốt thời gian thi đấu cho Santos, Vua bóng đá Pelé giành vô số danh hiệu lớn nhỏ: 6 chức vô địch quốc gia (Serie A1), 2 Copa Libertadores, 2 Intercontinental Cup. Về phương diện cá nhân, ông là chân sút số một trong 5 mùa giải, đạt danh hiệu “Vua phá lưới” nhiều mùa tại Serie A1 (hay còn được gọi là Campeonato Paulista). Đáng nhớ nhất ở mùa giải 1958, Pelé giành được chức vô địch Serie A1 cùng kỷ lục 58 bàn thắng trong suốt giải đấu, thành tích đến nay vẫn chưa ai có thể xô đổ.

Pelé nghiễm nhiên trở thành chân xuất sắc nhất của Santos vì hiệu suất ghi bàn cao ngất ngưỡng qua các mùa và con số đố xấp xỉ 1 bàn 1 trận. Có thể nói rằng, có ông trong đội hình là nắm đến 70% chiến thắng bởi sự xuất chúng và tài năng của ông là quá lớn để có thể bị che mờ. Pelé tạo ra một hiệu ứng mang tên chính mình và từ Brazil ra khắp thế giới, không ai là không biết đến Vua bóng đá Pelé – bảo vật của xứ sở Samba.

Năm 1962 là mùa giải Copa Libertadores thành công nhất của Pelé và đồng đội. Mùa giải đó Santos đơn giản là một cơn lốc xoáy cuống phăng tất cả các chướng ngại cản đường. Santos đánh bại Universidad Catolica ở bán kết và vượt qua nhà đương kim Penarol ở chung kết để giành lấy danh hiệu vô địch Copa Libertadores. Sau đó, CLB tiếp tục đăng quang Campeonato và Taca Brasil mà công lớn thuộc về số 10 vĩ đại. Chung kết International Cup, ông để lại dấu ấn sâu sắc trong sự nghiệp bằng cú hat-trick vào lưới Benfica trong chiến thắng đậm đà 5-2.

Miệt mài cống hiến cho Santos đến năm 1974, Vua bóng đá Pelé đã để lại một di sản khổng lồ bậc nhất bóng đá châu Mỹ nói riêng và thế giới nói chung. Ngày 19 tháng 11 năm 1969, ông ghi bàn thắng thứ 1000 – được gọi là O Milésimo – tính trong tất cả các giải đấu ở trận gặp Vasco da Gama trên chấm penalty. Sau 18 năm cống hiến cho Santos, Pelé thi đấu 656 trân, ghi được 643 bàn, một thành tích quá khủng khiếp bởi hiệu số lẫn số lần ra sân. Năm 1975, ông nói lời chia tay với Santos để đến xứ “Cờ hoa” thi đấu cho New York Cosmos.

• New York Cosmos

Ở độ tuổi bên kia sườn dốc sự nghiệp, Pelé vẫn tỏ ra bản thân ông có sức hút và ảnh hưởng quá lớn ngay cả khi trên đất Mỹ bóng đá không phải là môn thể thao hàng đầu, nhưng khi Pelé đến mọi thứ trở nên khác biệt. Năm 1977, ông đưa Cosmos đến chức vô địch Bắc Mỹ và đó cũng là danh hiệu vô địch cuối cùng của Vua bóng đá Pelé. Ngày 1 tháng 10 năm 1977, ông có màn chia tay long trọng với bóng đá sau trận giao hữu giữa Cosmos và Santos nơi mà Pelé đã thi đấu cho cả hai bên để tỏ lòng tri ân đến người hâm mộ.

4. Sự nghiệp quốc tế

Trở lại sự nghiệp quốc tế, chiếc cúp thế giới đầu tiên của Pelé gắn liền với ký ức niên thiếu ngọt ngào của ông. Cầu thủ Thụy Điển Sigvard Parling bình luận trận chung kết giữa Brazil và Thụy Điển trên Stockholm: “Khi Pelé ghi bàn thắng thứ năm, thực sự tôi đã muốn vỗ tay hoan hô”. Ngay sau khoảnh khắc đó, Pelé đã ngất ngay trên sân và Garrincha đã giúp Pelé tỉnh lại. Khoảnh khắc Pelé bật khóc trên vai thủ thành Gilmar chắc chắn là hình ảnh không bao giờ phai nhòa trong ký ức của người hâm mộ Selecao.

World Cup 1962, Pelé đã là cầu thủ xuất sắc nhất thế giới thời điểm đó. Trong trận đấu với Tiệp Khắc, ông đã bị chấn thương và ngồi ngoài băng ghế cho đến hết giải đấu. HLV Anymore Moreira đã phải thay đổi toàn bộ hệ thống chiến thuật nhưng Garrincha mới là người đưa Brazil đến chiếc cúp vô địch thứ hai. Tại Anh NĂM 1966, Pelé vẫn là tâm điểm của sự chú ý lẫn triệt hạ. Trong trận gặp Bồ Đào Nha, ông bị hậu vệ Joao Morais phạm lỗi ác ý và Pelé buộc phải tập tễnh rời khỏi sân. Ông tuyên bố rằng sẽ không bao giờ chơi ở World Cup lần nào nữa.

Ở Mexico năm 1970, sau nhiều lần từ chối, Pelé quyết định quay lại với ĐTQG  vào giờ chót, và đây là quyết định sáng suốt nhất cuộc đời ông. Tuy Garrincha, Pereira và Djalma Santos đã giải nghệ, nhưng với sự xuất hiện của Pelé, Carlos Alberto Torres, Jairzinho và Rivelino đã biến Brazil là đội bóng hay nhất lịch sử giải đấu. Brazil lần lượt vượt qua Tiệp Khắc, Romania, Peru, Uruguay để vào chung kết gặp Ý, nơi họ dễ dàng đánh bại Azzuri 4-1 để lên ngôi vô địch. Giải đấu năm đó, Brazil vẫn là “thiên hạ vô địch” nhưng HLV Mario Zagallo bộc bạch: “Trận gặp Anh (Brazil thắng 1-0) mới là trận đấu khó khăn nhất với chúng tôi, đó mới chính là trận chung kết thực sự.”

Pelé, ở tuổi đỉnh cao của sự nghiệp cầu thủ, vô địch thế giới lần thứ 3 trong sự nghiệp. Ông trở thành tượng đại huyền thoại to lớn nhất, trang hoàng nhất, vĩ đại nhất trong lòng người dân xứ “Samba”. Mexico năm 1970 có rất nhiều dấu ấn đáng nhớ khác như “Pha cứu thua thế kỷ” của Gordon Banks, “Chân sút xuất sắc giải đấu” Gerd Muller, “Từ cầu thủ đến HLV” nhà vô địch World Cup Mario Zagallo. Ngày 18 tháng 7 năm 1971, Pelé có trận đấu quốc tế cuối cùng với Nam Tư tại Rio de Janeiro và với Pelé và Garrincha trên sân, Brazil không bao giờ thất bại.

5. Lời kết

Thế giới ngày nay chúng ta có Lionel Messi, Cristiano Ronaldo, Neymar Jr hay Kylian Mbappe và không bàn cãi, họ là những cái tên xuất sắc nhất. Vẫn còn sự tranh luận gay gắt giữa các “phe phái” rằng một trong bốn người họ, ai mới là số một, và cuộc tranh luận này không cần phải suy nghĩ nhiều vì chúng ta đều biết rằng nó chẳng đi đến đâu. Nó vô ích như việc loài người đang gân cổ chứng minh rằng Poseidon, Ares, Apollo hoặc Athena mới là người mạnh nhất. Nhưng ở thế kỷ trước, đơn giản hơn nhiều, người xuất sắc nhất chỉ có một mà thôi, đó chính là Vua bóng đá Pelé – “Zeus” của thế giới túc cầu.