Neville Southall – Người “khổng lồ” trong khung gỗ

Có rất nhiều cái tên mà khi nhắc đến chẳng ai tin là họ từng lọt vào danh sách rút gọn cho giải thưởng Quả bóng Vàng. Thật khó để phủ nhận tài năng của thủ môn Neville Southall trong thời hoàng kim của ông tại Everton khi chỉ có Liverpool là để thủng lưới ít hơn tại giải đấu số 1 nước Anh trong mùa giải 1987-1988. Cầu thủ người xứ Wales là một trong số ít các thủ môn như Michel Preud’homme, Rinat Dasayev và Walter Zenga lọt vào danh sách năm 1988. Dù cân nặng tới 81 kg nhưng ông vẫn được xem là một trong những thủ môn xuất sắc thế hệ của mình.

1. Sự nghiệp qua những con số

Cá nhân

• Cầu thủ xuất sắc nhất năm của Winsford United FC: 1979-80
• Cầu thủ xuất sắc nhất của Bury FC: 1980-81
• Cầu thủ trẻ xuất sắc nhất của Bury FC: 1980-81
• Cầu thủ xuất sắc nhất năm của FWA: 1985
• Đội PFA của năm: 1986-87, 1987-88, 1988-89, 1989-90
• Cầu thủ xuất sắc nhất của Torquay United FC: 1998-99
• Cầu thủ vĩ đại nhất thế kỷ 20 của bóng đá thế giới

Winsford United

• Cúp Cheshire Senior: 1980

Everton

• Giải hạng nhất: 1984-85, 1986-87
• Cúp FA: 1983-84, 1994-95
• FA Charity Shield: 1984, 1985, 1995
• Cúp vô địch Cúp C1 châu Âu: 1984-85

2. Tiểu sử

Neville Southall MBE sinh ngày 16 tháng 9 năm 1958. Ông là một cựu cầu thủ bóng đá xứ Wales. Southall luôn được người hâm mộ biết đến là một trong những thủ môn xuất sắc nhất và đã giành được giải thưởng Cầu thủ xuất sắc nhất của FWA vào năm 1985.

3. Sự nghiệp CLB

• Sự nghiệp sớm

Sinh ra và lớn lên ở Llandudno, ông được đào tạo tại Ysgol John Bright. Sau đó, Southall cũng đã thi đấu thành công tại một số đội bóng như Wrexham, Crewe Alexandra và Bolton Wanderers. Ông tiếp tục chơi cho Llandudno Town ở tuổi 15, trước khi gia nhập Bắc Premier League – Bangor vào năm sau. Khi Bangor gặp khó khăn về tài chính, ông chuyển đến CLB Winsford United thuộc Liên đoàn Cheshire County ở tuổi 20. Tại đây, Southall đã cùng đội bóng giành được Cúp Cheshire Senior vào năm 1980 và ông được bầu chọn là Cầu thủ xuất sắc nhất của CLB.

• Bury

Màn trình diễn của Southall đã thu hút sự chú ý của Bury và Wigan Athletic, và ông đã bị thuyết phục ký hợp đồng với Bury. Ông có trận ra mắt đầu tiên trước Wigan Athletic vào ngày 20 tháng 9, trong chiến thắng 2-1. Southall đã giữ sạch lưới 15 trận sau khi để thủng 50 bàn trong 44 lần ra sân và ông được vinh danh là Cầu thủ của năm và Cầu thủ trẻ của năm do Bury bình chọn.

• Everton

Southall được HLV Howard Kendall của Everton chiêu mộ với giá 150.000 bảng vào mùa hè năm 1981. Vào ngày 6 tháng 11 năm 1982, ông để thủng lưới 5 bàn trong trận thua 5-0 trước đối thủ Liverpool tại Goodison Park. Vì vậy mà ông đã dành tháng 1 và tháng 2 để cho mượn tại John McGrath’s Port Vale. Trở lại Everton, ông bắt 4 trận cuối cùng của mùa giải 1982-83 sau khi Arnold gặp chấn thương.

Arnold vẫn là sự lựa chọn ưu tiên vào đầu mùa giải 1983-84, trước khi Southall được gọi lên thi đấu vào ngày 1 tháng 10 trong trận đấu gặp Notts County. Everton đã xuất sắc ở các giải đấu cúp và giành vé tham dự trận đến chung kết của giải  League Cup và FA Cup. Lần đầu tiên Southall ra sân Wembley trong trận chung kết Cúp Liên đoàn với Liverpool, và ông đã giữ sạch lưới trong trận hòa không bàn thắng.

Southall đã giữ sạch lưới tại Wembley trong FA Charity Shield năm 1984, khi Everton đánh bại Liverpool với tỷ số 1-0 để mang về chiếc cúp bạc đầu tiên của mùa giải 1984-85. Trong suốt mùa giải, đội bóng đã đánh bại Liverpool ở cả Anfield và Goodison, và ghi tỷ số 5-0 trước Manchester United. Vào cuối mùa giải, Southall được vinh danh là Cầu thủ xuất sắc nhất năm của FWA.

Mặc dù Everton đã giành được một suất tham dự cúp châu Âu, tuy nhiên các CLB Anh đã bị cấm tham dự các giải đấu châu Âu sau thảm họa SVĐ Heysel. Sau chấn thương đầu mùa giải 1986-87, ông trở lại đội một trong trận gặp Watford vào tháng 10. Đồng thời, Southall cũng giành được giải thưởng cầu thủ xuất sắc nhất trong các trận thắng Arsenal và Chelsea khi Everton giành được một chức vô địch.

Everton cán đích ở vị trí thứ 4 trong mùa giải 1987-88 khi để thủng lưới thấp kỷ lục CLB 27 bàn sau 40 trận ở giải VĐQG và lọt vào bán kết League Cup. Tuy nhiên, Southall đã bỏ lỡ giai đoạn đầu mùa giải sau khi phẫu thuật đầu gối. Đội bóng vẫn đang dẫn đầu giải đấu vào đầu mùa giải tiếp theo, nhưng thách thức về danh hiệu của CLB đã biến mất sau trận thua 6-2 trước Aston Villa. Southall yêu cầu chuyển nhượng trước khi bắt đầu mùa giải 1990-91.

Everton bắt đầu sa sút và chỉ đứng thứ 12 tại giải đấu trong mùa giải 1991-92 trong khi bị loại khỏi giải đấu FA Cup và League Cup ở vòng 4. Sau đó, CLB xếp thứ 13 trong mùa giải 1992-93 tại Premier League. Đội bóng đã giành được 4 điểm từ 12 trận mở màn mùa giải 1994-95. Southall sau đó chỉ để thủng lưới một bàn (một quả phạt đền) trong 5 trận đấu để tiến đến Chung kết FA Cup 1995 với Manchester United.

Ông vẫn góp mặt trong mùa giải 1995-96, mặc dù sau đó HLV Royle đã cố gắng ký hợp đồng với thủ môn Nigel Martyn của Crystal Palace. Sau một khởi đầu đầy hứa hẹn cho mùa giải 1996-97, Everton đã bị đánh bại 6 trận liên tiếp và Royle đã loại Southall khỏi đội hình, mặc dù ông đã từ chối lời đề nghị chuyển nhượng từ Chelsea.

Trong tháng 12 năm 1997, Southall chuyển đến thi đấu cho Alvin Martin ‘s Southend United của giải hạng hai theo dạng cho mượn. Ông đã bắt 9 trận đấu trong mùa giải đó. Sau đó, ông gia nhập giải hạng nhất Stoke City của Chris Kamara vào tháng 2 năm 1998.

• Những năm cuối sự nghiệp

Đồng đội cũ Ian Snodin đã mời ông gia nhập đội ngũ của Conference, Doncaster Rovers trong một hợp đồng ngắn hạn vào đầu mùa giải 1997-98. Ông đã cản phá một cú đá phạt và mang về chiến thắng 2-0 trong trận đấu gặp Hull City. Sau đó, ông đã ký một hợp đồng kéo dài cho đến cuối mùa giải 1998-99. Southall được vinh danh là Cầu thủ xuất sắc nhất của Torquay. Tuy nhiên, vào ngày 29 tháng 1 năm 2000, ông đã để thua 2-1 trước Chester City và bị thay ra khỏi sân.

Southall đã trở lại Premier League bằng cách ký hợp đồng với Bradford City với tư cách là cầu thủ kiêm HLV. Ở tuổi 41 và 178 ngày, ông trở thành cầu thủ lớn tuổi thứ tư trong lịch sử Premier League trong trận đấu gặp Leeds với chiến thắng chung cuộc 2-1.

4. Sự nghiệp quốc tế

Lần khoác áo ĐTQG của ông là trận gặp Bắc Ireland tại Racecourse Ground, Wrexham diễn ra vào ngày 27 tháng 5 năm 1982 trong Giải vô địch sân nhà Anh năm 1982, tại đây đội tuyển xứ Wales giành chiến thắng 3-0 trước đối thủ.

Xứ Wales đã tiến gần đến vòng loại FIFA World Cup 1986 mặc dù để thua trận mở màn vòng loại trước Iceland và Tây Ban Nha. Tuy nhiên, ĐTQG sau đó đánh bại Iceland tại Ninian Park trước khi ghi bàn thắng bất ngờ 1-0 trước Scotland tại Hampden Park. Đội bóng tiếp tục giành vé tham dự vòng loại UEFA Euro 1988, giải vô địch bóng đá châu Âu UEFA đầu tiên trong lịch sử của quốc gia này. Bước vào hai trận cuối cùng của vòng loại, Xứ Wales dẫn đầu bảng. Thế nhưng Southall bị thương và vì vậy ông đã bỏ lỡ trận đấu với Đan Mạch ở Copenhagen, trận đấu kết thúc với thất bại 1-0 do thủ môn Eddie Niedzwiecki ghi bàn. Southall trở lại bắt trận cuối cùng, tuy nhiên đội bóng vẫn để thất bại 2-0 trước Tiệp Khắc tại Praha.

Dù đủ điều kiện tham dự giải bóng đá vô địch thế giới 1990, thế nhưng xứ Wales phải đối mặt với những đội bóng mạnh là Hà Lan, Tây Đức và Phần Lan. Do vậy, đội bóng đã không thể thắng một trận nào và xếp cuối bảng mặc dù Southall đã có cơ hội đấu với một số cầu thủ xuất sắc nhất thế giới như Ruud Gullit, Marco van Basten, Frank Rijkaard,…92 lần khoác áo đội tuyển xứ Wales của Southall là kỷ lục quốc gia và ông chỉ để thủng lưới 126 bàn.

5. Lời kết

Không thể phủ nhận Neville Southall là huyền thoại của Everton nhưng để xét về đẳng cấp thì ông vẫn chưa thể đáp ứng được sự kỳ vọng của fan Quả bóng vàng. Vì ông chỉ cùng Everton giành FA Cúp mà không thể vươn tầm đến chức vô địch Ngoại hạng Anh hay Champions League. Thế nhưng Southall từng lọt vào danh sách rút gọn của Quả bóng vàng năm 1988 và cũng được bình chọn là thủ môn xuất sắc nhất.