Gordon Banks – Người hùng của Tam Sư ở World Cup 1966

Banks được xem là một trong những thủ môn xuất sắc nhất mọi thời đại. Ông có 73 lần khoác áo tuyển Anh và từng cùng “Tam sư” lên ngôi vô địch World Cup 1966. Một trong những pha cản phá nổi tiếng nhất của ông là pha bay người ngăn không cho Pele ghi bàn ở World Cup 1970. Pha bóng đó sau này đã được xem là “Pha cản phá thế kỷ”. Thế nhưng, Gordon Banks – một trong những người gác đền vĩ đại nhất lịch sử bóng đá thế giới đã qua đời ở tuổi 81 sau thời gian dài chống chọi với bệnh ung thư thận 3 năm vừa qua.

1. Sự nghiệp qua những con số

Cá nhân 

• Thủ môn xuất sắc nhất năm của FIFA: 1966, 1967, 1968, 1969, 1970, 1971
• Đội hình toàn sao FIFA World Cup: 1966
• Vậnđộng viên thể thao hàng ngày của năm: 1971, 1972
• Cầu thủ xuất sắc nhất năm của FWA: 1972
• Liên đoàn bóng đá 100 huyền thoại: 1998
• Danh vọng bóng đá Anh: 2002
• Thủ môn của NASL trong năm: 1977
• FIFA 100: 2004

Leicester City

• Cúp Liên đoàn: 1964

Stoke City

• Cúp Liên đoàn: 1972

ĐTQG Anh

• World Cup FIFA: 1966 
• Giải ba châu Âu UEFA (Huy chương đồng): 1968 

2. Tiểu sử

Gordon Banks sinh ngày 30 tháng 12 năm 1937 – mất ngày 12 tháng 2 năm 2019. Ông là một cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp người Anh và chơi ở vị trí thủ môn. Banks đã có 679 lần ra sân trong sự nghiệp 20 năm và có 73 lần khoác áo đội tuyển Anh, nổi bật bằng cách góp mặt ở mọi trận đấu trong chiến thắng tại World Cup 1966 của Tam Sư.

3. Sự nghiệp CLB

• Chesterfield

Từ nhỏ, Banks đã mơ ước trở thành một cầu thủ chuyên nghiệp. Nhưng ước mơ ấy ngỡ kết thúc ở tuổi 15, khi ông phải rời ghế nhà trường, vào làm cho mỏ than và mưu sinh để kiếm 3 bảng mỗi tuần phụ gia đình. Sau đó, Banks được tuyển lên vị trí thợ xây.

Tuy vậy nhưng ông vẫn giữ tình yêu với bóng đá. Ông cổ vũ cho cả hai đội Sheffield (United và Wednesday) vào mỗi cuối tuần. Trong một lần ngồi trên hàng rào quan sát đội thi đấu, một người bạn cũ nhận ra Banks và đề nghị vào sân chơi thay người thủ môn không đến được. Banks nhận lời ngay. Niềm đam mê thi đấu của Banks được thổi bùng trở lại. Từ ấy, ông lang thang qua nhiều đội trẻ của địa phương, cho đến khi được một tuyển trạch viên của Chesterfield phát hiện. Được chơi bóng mà vẫn có thể kiếm tiền, Banks ký hợp đồng bán thời gian với CLB vào năm 1953 và chơi cho đội trẻ trong trận chung kết Cúp trẻ FA 1956.

• Leicester City

Sự nghiệp đang ổn định thì Banks phải đi quân sự tại Đức. Hết thời hạn nghĩa vụ quân sự, ông trở lại Chesterfield, nhưng sớm được chuyển nhượng sang Leicester City với giá 7.000 bảng Anh. Tháng 9 năm 1959, ông chơi trận đầu tiên cho đội bóng mới và sớm khẳng định vị trí số một.

Tại chung kết Cup FA 1961, Leicester đấu Tottenham, đội hùng mạnh đang cố thâu tóm cú đúp. Một mình Banks không đủ giúp Leicester thoát khỏi thất bại 0-2. Năm 1963, ông có màn trình diễn hay nhất trong màu áo Leicester khi cùng CLB đả bại Liverpool 1-0 ở bán kết Cup FA tại Hillsborough. Hôm ấy, Liverpool có 34 tình huống dứt điểm, Banks cản phá tất cả. Nhưng đến chung kết, ông chơi không tốt và Leicester vuột Cup vào tay Man Utd. Tháng 4 năm 1967, Leicester City bảo ông đã hết thời và bán cho Stoke City với giá 50.000 bảng.

• Stoke City

Tại đây, ông giúp CLB Stoke đoạt danh hiệu vô địch đầu tiên trong lịch sử của mình, danh hiệu vô địch League Cup trước đối thủ Chelsea, và được bầu là cầu thủ xuất sắc nhất năm đó – thủ môn đầu tiên nhận được danh hiệu này kể từ khi thần tượng của ông – Bert Trautman đoạt được năm 1956.

Tuy nhiên, trong vòng 5 tháng, sự nghiệp cầu thủ chuyên nghiệp của Banks đã bị phá hỏng, tai nạn giao thông đã cướp đi mắt phải. Ông phải trải qua hai giờ phẫu thuật vì mảnh vỡ của kính chắn gió ghim vào mắt phải của ông. Thị lực sa sút, cuối cùng Gordon phải ngưng thi đấu đỉnh cao. Stoke thuê ông vào Ban huấn luyện nhưng đến năm 1977, vì nhớ bóng đá quá, ông chuyển sang Mỹ để thi đấu cho CLB Fort Lauderdale Strikers.

• Fort Lauderdale

Tại đây, Banks được mệnh danh là Thủ môn của NASL khi ông chỉ để thủng lưới 29 bàn sau 26 trận, kỷ lục phòng ngự tốt nhất trong NASL. Ông cũng đã chơi một trận League of Ireland cho St Patrick’s Athletic, giữ sạch lưới trong chiến thắng 1-0 trước Shamrock Rovers tại Richmond Park vào ngày 2 tháng 10 năm 1977. Sau đó ông trở lại Fort Lauderdale và chơi 11 trận trong các mùa 1978 trước khi từ giã sự nghiệp.

4. Sự nghiệp quốc tế

Năm 1963, tân HLV đội tuyển Anh, Alf Ramsey cho Banks khoác áo tuyển Anh lần đầu tiên trong trận gặp Scotland tại Wembley.

Trong hành trình vô địch World Cup 1966 của Anh, Banks chỉ để lọt lưới vỏn vẹn một bàn trước trận chung kết. Đấy là bàn thua từ chấm 11 mét trong trận bán kết với Bồ Đào Nha. Trước trận đấu ấy, có một sự cố xảy ra. Banks có một thói quen mê tín là trước khi vào sân bao giờ cũng nhai kẹo cao su, rồi lấy bã kẹo cao su ấy chà xát vào tay mình để vào sân chụp bóng cho dính. Thế nhưng trước trận đấu với Bồ Đào Nha, Banks lại hết kẹo. Ông làm loạn lên vì sợ hết kẹo sẽ xui. Shepherdson phi qua bãi giữ xe của Wembley, chạy như VĐV điền kinh thứ thiệt và mua kẹo về kịp lúc. Vừa trao kẹo cho chàng thủ môn mê tín, Anh thắng trận đấu ấy 2-1. Sau này Banks nói với mọi người: nếu được ăn kẹo sớm hơn thì ông đã chụp dính quả phạt đền của Eusebio. Vào chung kết, Anh thắng Đức 4-2 để giành chức vô địch.

Chiến dịch bảo vệ vương miện vô địch thế giới của Anh ở vòng chung kết 1970 không được suôn sẻ ngay từ đầu khi thủ quân Bobby Moore bị cảnh sát Côlômbia bắt nhầm và bị buộc tội ăn trộm một chiếc vòng tại Bogota. Tuy thế, những chú sử tử Anh đã giành chiến thắng 1-0 trước Rumani trong trận mở màn tại Mexico, trước khi bước vào trận đối đầu với Brazil. Trận đấu của “đảo quốc sương mù” với “đội tuyển vàng xanh” được ca tụng là trận cầu kinh điển. Nó được nhớ tới như một cuộc so tài tuyệt diệu giữa thủ môn Banks và “vua bóng đá” Pele.

Tam Sư đã đưa ra đội hình mạnh nhất và không có cá nhân nào xuất sắc hơn thủ môn Banks. Trước khi trận đấu bắt đầu, ông đã được HLV Alf Ramsey gọi ra và thông báo: Buckingham Palace quyết định trao danh hiệu OBE cho thủ môn của nước Anh. Banks đã chơi trận đấu của cuộc đời mình và điều đó là cần thiết. Khoảnh khắc ấn tượng đã đến khi tiền đạo cánh của đội tuyển Brazin, Jairzinho lốp bóng về phía khung thành của Banks. Trong cuốn “Banks của đội tuyển Anh”, thủ môn này viết:

Pele bật cao đón đường bóng, đánh đầu thấp và mạnh vào góc khung thành. Đó là cú đánh đầu hoàn hảo. Lúc này tôi đang trong tư thế ngả người sang bên phải và bóng đập mạnh xuống mặt sân ngay trước vạch vôi, tôi đã căng tay ra hết cỡ và búng bóng bằng tay phải của mình vừa kịp khi trái bóng bật tới”. Trái bóng, thật kỳ diệu, bật lên cao và bật ra ngoài khung thành. Không một ai, kể cả Pele, có thể giành lại bóng vào sân. Ngôi sao Brazil đã hét lên: “vào!” khi bóng rời khỏi đầu ông, gần như chắc chắn đã ghi được bàn thắng. Sau đó, “vua bóng đá” cũng đã nói với mọi người rằng đó là cú cứu nguy tuyệt vời nhất mà ông từng chứng kiến.

Băng hình của trận đấu cho thấy thủ môn Banks đã căng tay ra hết cỡ, người ông như vươn dài ra và như đóng băng lại theo chiều ngang, khi thực hiện một cú chạm bóng quan trọng. Tuy nhiên, phong độ thi đấu tuyệt vời của Banks cũng không đủ giúp đội tuyển Anh. Brazil đã ghi bàn thắng duy nhất nhờ công của Jairzinho. Trong khi thủ quân Moore và Pele trao đổi áo và ôm hôn trên sân để ghi nhận một trong những trận đấu xuất sắc nhất của bóng đá thế giới, thì Banks đã là người đầu tiên bước vào phong thay đồ.

Anh đã giành chiến thắng 1-0 trước Tiệp Khắc (nay là Czech và Slovakia) trong trận đấu cuối cùng của vòng bảng, và gặp đối thủ cũ – Cộng hoà Liên bang Đức – ở vòng tứ kết. Tuy nhiên, Banks bị ốm trong đêm trước khi trận đấu diễn ra, toàn thân run rẩy trong trạng thái sốt cao và nôn liên tục. Và Banks đã bị ốm một lần nữa trong hành trình di chuyển bằng ô tô tới Leon, nơi diễn ra trận đấu. Anh dẫn trước 2 bàn, HLV Ramsey sau đó đã đưa Bobby Charlton ra sân, với mục đích muốn để ông nghỉ dưỡng sức cho trận bán kết, mọi việc có vẻ như đang diễn ra trong tầm kiểm soát của họ. Nhưng rồi tai họa ập tới, Anh bị mất thế trận và để thua hai bàn. Trận đấu bước vào những phút đá bù giờ và người Đức đã hoàn tất cuộc lội ngược dòng ngoạn mục bằng chiến thắng 3-2.

Banks đã chơi trận thứ 73 và trận cuối cùng cho đội tuyển Anh vào ngày 27 tháng 5 năm1972, trong chiến thắng 1-0 trước Scotland tại Hampden Park. Trong 73 trận đấu quốc tế của mình, anh giữ sạch lưới 35 trận và chỉ thua 9 trận.

5. Lời kết

Những chuyên gia về thủ môn đều ca ngợi những phẩm chất tuyệt vời của Banks: quyết đoán, chọn vị trí tuyệt vời và phán đoán chuẩn xác vị trí dứt điểm của tiền đạo đối phương. Uy quyền và sự tin cậy đã giúp ông được báo chí đặt biệt danh “Bank of England” Dù ông đã ra đi mã mãi nhưng đối với người hâm mộ trên toàn thế giới thì “một lần là nhà vô địch, mãi mãi là nhà vô địch”. Ông chính là một trong những thủ môn vĩ đại nhất và là một quý ông.