Gianni Rivera – Nhạc trưởng số 1 của AC Milan

Có thể cái tên Gianni Rivera là xa lạ với phần lớn người hâm mộ bóng đá ở những ngày này. Nhưng trong quá khứ, vào cái thời mà đôi chân ma thuật của ông vẫn đang khuấy động làng bóng, hàng triệu người hâm mộ đã chìm trong cơn say mê. Ông mang một mái tóc dày, xoăn như một minh tinh màn ảnh nhưng tài năng cùng trái bóng mới là điều đáng nói. Nhờ ông, bóng đá tại Milan, thành Italy đã thay đổi, mãi mãi.

1. Sự nghiệp qua những con số

Cá nhân

• Quả bóng vàng châu Âu: 1969
• Vua phá lưới giải vô địch Ý: 1973

AC Milan

• Vô địch Ý: 1962, 1968, 1979
• Cúp Quốc gia Ý: 1967, 1972, 1973, 1977
• Cúp C1 châu Âu: 1963, 1969
• Cúp C2 châu Âu: 1968, 1973
• Cúp Liên lục địa: 1969

ĐTQG Ý

• Vô địch châu Âu: 1968
• Huy chương bạc World Cup: 1970

2. Tiểu sử

Giovanni “Gianni” Rivera sinh ngày 18 tháng 8 năm 1943, tại Alessandria. Ông là một chính trị gia người Ý và là cựu cầu thủ bóng đá từng chơi ở vị trí tiền vệ. Trong sự nghiệp cầu thủ bóng đá, ông hầu như được sử dụng như một tiền vệ tấn công.

Được truyền thông mệnh danh là “Cậu bé vàng” của Ý, ông chơi phần lớn sự nghiệp CLB với đội bóng AC Milan. Sau khi gia nhập Milan vào năm 1960, ông đã có một sự nghiệp rất thành công ở trong nước và Bóng đá châu Âu khi giành ba danh hiệu Serie A và hai cúp châu Âu, trong số một số danh hiệu khác, và cũng là đội trưởng của đội trong mười hai mùa. Ở cấp độ quốc tế, ông đại diện cho Ý thi đấu hơn 60 trận đấu trong khoảng thời gian từ 1962 đến 1974, ghi 14 bàn và tham dự bốn kỳ World Cup (1962, 1966, 1970 và 1974).

3. Sự nghiệp CLB

• Sự nghiệp sớm

Thời niên thiếu của Rivera thì CLB bóng đá Alessandria vẫn còn thi đấu ở giải hạng nhất của Ý. Năm Rivera lên 10 tuổi, cậu được nhận vào trường đào tạo bóng đá của Alessandria. Rivera thăng tiến rất nhanh trong các đội trẻ và rồi chính tài năng bóng đá phát lộ quá sớm đã khiến cho Rivera là một cậu bé không có tuổi thơ. Đơn giản bởi vì ngày 2 tháng 6 năm 1959, Gianni Rivera lần đầu tiên có mặt trong đội hình chính thức của CLB Alessandria thi đấu với Internazionale (tức Inter Milan) ở Serie A. Khi ấy, Gianni Rivera mới 15 tuổi 9 tháng 15 ngày!

Rivera mới chơi cho CLB Alessandria một mùa bóng với 26 trận và ghi được 6 bàn thắng thì tài năng thiên bẩm của cậu bé cầu thủ đã ngay lập tức thu hút sự chú ý của các CLB lớn và đã diễn ra cuộc đua âm thầm nhằm giành giật chữ ký của Rivera.

• AC Milan

Lẽ ra Rivera đã thuộc về CLB sọc đen trắng – Bianconeri-Juventus ở Turin. Nhưng Juve đã phạm phải một sai lầm lớn: nhìn thân hình mảnh khảnh của Rivera, họ lo ngại cậu không đủ thể lực để tham gia những trận đấu khốc liệt ở Serie A. Bởi thế, đại diện của Juventus đã đưa ra cái giá mua cầu thủ trẻ Rivera là 2.500 bảng Anh! HLV Alessandria vô cùng tức giận. Và sau đó, chính Giuseppe Viani là người đầu tiên đã gọi Rivera là Bambino d’Oro – Cậu bé Vàng – biệt danh sẽ đi theo suốt cuộc đời cầu thủ của Rivera. Rivera được mời tới sân của AC Milan chơi thử trong một trận giao hữu tại khu huấn luyện của đội bóng cùng với những ngôi sao lừng lẫy như Liedholm và Schiaffino. Hợp đồng chuyển nhượng trị giá tới 65.000 bảng – một cái giá kinh khủng vào thời ấy đối với một cầu thủ hãy còn ở tuổi thiếu niên – đã được ký giữa AC Milan với Alessandria, theo đó hai CLB sẽ là “đồng sở hữu” chú nhóc 15 tuổi. Gần ba năm sau, AC Milan mới chính thức ký hợp đồng với Rivera, cùng lúc với việc mua về một cầu thủ tài năng người Anh là Jimmy Greaves. Chơi được có nửa mùa bóng, Greaves bỏ về Anh vì nhớ nhà! Thế là từ năm 1960, Gianni Rivera chính thức chơi trong đội hình chính của AC Milan, CLB mà ông sẽ chơi trong suốt quãng đời cầu thủ của mình.

Năm 1962 ông có được scudetto (chức vô địch bóng đá Ý) đầu tiên với AC Milan. Do đoạt được scudetto năm 1962, AC Milan được quyền tham dự Cúp C1 châu Âu mùa bóng 1962-63, và giành chức vô địch Cúp C1 (1963) sau khi đánh bại Benfica 2-1 trong trận chung kết. Rivera với phong độ chói sáng đã về thứ hai trong cuộc bình chọn Quả bóng vàng châu Âu năm đó (xếp sau thủ môn Lev Yashin). Mùa bóng 1967-68, Rivera cùng với AC Milan giành cả danh hiệu vô địch quốc gia và Cúp C2 châu Âu. Năm 1968, ông có mặt trong đội tuyển Ý vô địch Euro 1968. Tuy nhiên, ông vắng mặt trong trận chung kết với đội tuyển Nam Tư do bị chấn thương trong trận bán kết gặp đội tuyển Liên Xô. Mùa bóng sau, ông cùng AC Milan đoạt thêm một Cúp C1 châu Âu và cùng năm đó (1969) ông giành được danh hiệu Quả bóng vàng châu Âu. Rivera cùng AC Milan tham dự hai trận chung kết Cúp C2 châu Âu liên tiếp vào các năm 1973 và 1974 và giành được một Cúp vào năm 1973. Ông cũng cùng đội bóng sọc đỏ đen (biệt hiệu của AC Milan) giành 2 Cúp Quốc gia Ý liên tiếp vào các năm 1972 và 1973. AC Milan cũng giành vài Cúp Quốc gia Ý trong thập niên 1970 nhưng không có Rivera trong đội hình vì ông bị cấm thi đấu do thái độ đối với các trọng tài Ý.

Rivera giành được scudetto cuối cùng trong sự nghiệp cầu thủ vào năm 1979 với AC Milan, đây cũng là chức vô địch Ý thứ 10 của câu lạc bộ. Tổng cộng ông thi đấu cho AC Milan ở Serie A 501 trận và ghi 160 bàn. Ở tuổi 36, Rivera chính thức từ giã sân cỏ, để lại sự tiếc nuối cho các cổ động viên của Rossonerri. Đối với họ, Rivera không phải là một phần của AC Milan – anh chính là AC Milan!

Sau khi giải nghệ cầu thủ, Rivera trở thành phó chủ tịch câu lạc bộ. Khi Silvio Berlusconi mua câu lạc bộ năm 1986, ông rời AC Milan và bắt đầu tham gia chính trường Ý, trở thành một thành viên của Nghị viện Ý. Ông làm trợ lý bộ trưởng Quốc phòng dưới chính phủ của thủ tướng Romano Prodi. Hiện nay ông là một thành viên của Nghị viện châu Âu đại diện cho đảng Cây Ôliu.

4. Sự nghiệp quốc tế

Trong một thời kỳ bóng đá Italy đề cao đến sự chắc chắn và vững chãi nơi hàng thủ, sức sáng tạo của Rivera trở thành của hiếm. Ông được gọi lên đội tuyển Thiên thanh từ World Cup 1962 và có trận ra mắt trong trận hòa 0-0 Tây Đức. Tuy nhiên, ngày hội bóng đá tại Chile cùng kỳ World Cup bốn năm sau đều không phải những ký ức đẹp với Rivera khi Azzurri của ông đều bị loại từ rất sớm.

Khi ấy, việc cho Rivera tham gia quá nhiều vào nhiệm vụ phòng ngự của HLV Edmondo Fadbri đã ảnh hưởng phần nào đến sự đóng góp của ông. Sau Fadbri và triều đại ngắn ngủi của chiến lược gia Helenio Herrera, sau cùng, sự nghiệp của cầu thủ AC Milan tại Azzurri vươn lên được tầm cao mới dưới bàn tay của Gianni Brera.

Kỳ Euro 1968 trên sân nhà, Rivera đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong nhiệm vụ điều tiết lối chơi. Ông là nhạc trưởng, là linh hồn của từng đợt lên bóng. Đáng tiếc, một chấn thương gặp phải trong trận bán kết khiến ông không thể góp mặt trong trận đấu cuối. May mắn cho Rivera, đội tuyển Italy vẫn có thể đánh bại Tiệp Khắc và đây cũng là danh hiệu trong màu áo tuyển quốc gia duy nhất của ông.

Tại giải đấu lớn tiếp theo, World Cup 1970, đây cũng là thời điểm phong độ của Rivera đã chạm tới đỉnh cảo. Một năm trước, ông vừa khuấy động cả châu Âu và mang về nhà phần thưởng Quả bóng vàng danh giá.

Tuy vậy, Rivera vẫn không được đá chính bởi một chiến thuật kỳ lạ của ông thầy Ferruccio Valcareggi. Vào thời điểm đó, bên cạnh Rivera, đất nước chiếc ủng còn sản sinh một tài năng nơi tuyến giữa khác là Sandro Mazzola, người chơi trong màu áo Inter. Mỗi cái tên đều có những phẩm chất tuyệt mỹ riêng, Mazzola hơn về tốc độ và khả năng phòng ngự nhưng không thể sánh bằng Rivera ở góc độ hỗ trợ các đồng đội cũng như tổ chức lối chơi.

Vì thế, ông Valcareggi đã có quyết định khiến tất cả ngỡ ngàng, đó là cho mỗi người chơi một hiệp. Mazzola sẽ vào sân trước tạo sự chắc chắn cho đội nhà ở 45 phút đầu tiên trước khi Rivera mang đến sự khác biệt trên hàng công ở thời gian còn lại.

Kỳ lạ hơn, việc sắp xếp đó lại tạo ra hiệu quả bất ngờ. Azzurri tiến thẳng một mạch vào đến trận chung kết gặp Brazil. Lo sợ trước sức mạnh hàng công được lĩnh xướng được Pele, HLV Valcareggi đã quyết định thay đổi chiến thuật và chỉ dành cho Rivera vỏn vẹn 6 phút cuối trận. Thay chiến thuật, mất niềm vui, Azzurri phơi áo 4-1 hôm ấy và ngậm ngùi chứng kiến Brazil vĩnh viễn giữ chiếc cúp Jules Rimet.

5. Lời kết

Vào thời đỉnh cao, tên tuổi của Rivera được gọi cùng những mỹ từ tốt đẹp nhất. Với bản năng thiên tài được tôi luyện chăm chỉ, hình ảnh của ông tương đồng với hình mẫu các fans túc cầu vẫn quen gọi lúc bấy giờ – một số 10 cổ điển.

Ở Rivera, một cái liếc mắt có thể thâu tóm mọi vị trí xung quanh. Khả năng chọn vị trí, thời điểm và tận dụng không gian của ông được cây viết bóng đá Edd Norval mô tả bằng cụm từ “thượng thừa”.Lối đá của Rivera phảng phất hình dáng của tên tuổi nào? Thật khó để chỉ ra chính xác. Nhìn các cựu cầu thủ AC Milan làm chủ trái bóng, có người nói đó là Marco van Basten, Johan Cruyff hay Roberto Baggio. Và nếu phải tìm một hình mẫu gần nhất, Norval cho rằng đó chính là huyền thoại người Pháp Zinedine Zidane.