Gianfranco Zola: Gã phù thủy Italia làm say đắm Stamford Bridge

Chỉ cách đây hai thập kỷ thôi, lúc mà giải Ngoại Hạng Anh vừa được hình thành, nó đã từng là giải đấu rất thuần Anh. Một cơ số lớn các cầu thủ đều được sinh trưởng bên trong những vùng đất thuộc Vương quốc Anh và việc mang về các tài năng ở những đất nước xa hơn là điều khá xa xỉ. Chelsea lúc bấy giờ đang tìm từng bước chậm rãi để vươn mình thì vào tháng 11 năm 1996, một người Ý nhỏ bé đã đến và đặt một dấu ấn sâu sắc tạo nên một cuộc cách mạng “đa văn hóa” trong màu áo xanh. Đó chính là Gianfranco Zola.

1. Sự nghiệp qua những con số

Cá nhân 

• Serie A Top-assist provider: 1992-93
• ESM Team of the Year: 1994-95
• Premier League Player of the Month: December 1996, October 2002
• FWA Footballer of the Year: 1997
• Chelsea Player of the Year: 1998-99, 2002-03
• Officer of the Order of the British Empire: 2004
• Pallone d’Argento: 2004-05
• Chelsea Centenary XI: 2005
• Premio Nazionale Carriera Esemplare: 2005
• English Football Hall of Fame: 2006

Napoli

• Serie A: 1989-90

Parma

• UEFA Cup: 1994-95
• European Super Cup: 1993

Chelsea

• FA Cup: 1996-97, 1999-2000
• Football League Cup: 1997-98
• FA Charity Shield: 2000
• UEFA Cup Winners’ Cup: 1997-98
• UEFA Super Cup: 1998

2. Tiểu sử

Gianfranco Zola (sinh ngày 05 tháng 7 năm 1966) tại Oliena. Ông là cựu cầu thủ bóng đá người Italia và chơi chủ yếu ở vị trí tiền vệ tấn công. 

3. Sự nghiệp CLB

• Sự nghiệp sớm 

Zola đã ký hợp đồng chuyên nghiệp đầu tiên với đội Sardinian Nuorese vào năm 1984. Năm 1986, Ông chuyển đến Torres, câu lạc bộ lâu đời nhất Sardinia, nơi ông thi đấu ba mùa .

• Napoli 

Ông được Luciano Moggi chú ý ở Serie C1 năm 1989 và ký hợp đồng với Napoli ở Serie A với giá 2 triệu Yên.

Tài năng của Zola giúp Napoli giành danh hiệu Serie A năm 1990. Chính Maradona cũng thừa nhận Zola là người kế tục ông tại Napoli. Việc thi đấu chung với huyền thoại người Argentina đã giúp Zola rất nhiều. Zola cũng giúp Napoli giành Siêu cúp Italia mùa 1991 và có trận ra mắt tuyển Ý lần đầu tiên cũng trong năm đó. Trận đấu với đội tuyển Na Uy, và đội quân của HLV Arrigo Sacchi đã dành chiến thắng.

Trong mùa giải cuối cùng với CLB, ông đã ghi 12 bàn thắng sau 33 lần ra sân và ông cũng kết thúc mùa giải 1992-93 với 12 pha kiến tạo và là cầu thủ kiến tạo nhiều nhất. Trong thời gian ở Napoli, Zola đã ghi tổng cộng 32 bàn thắng sau 105 lần ra sân.

• Parma

Năm 1993, Zola rời Napoli để gia nhập Parma bên Serie A với giá 13 triệu Yên. Trong mùa giải đầu tiên, ông đã ghi được 18 bàn thắng và giành Siêu cúp UEFA năm 1993. Zola cũng giành cúp EUFA Cup với Parma và về nhì tại Serie A lẫn Cúp Quốc gia Ý năm 1995. Tuy nhiên khi HLV Carlo Ancalotti đến Parma, ông cho rằng Zola không phù hợp với lối đá thể lực và nghiên về phòng ngự của ông. Zola cuối cùng đánh mất vị trí và ra đi.

Với quyết định đó, Zola cảm thấy không phù hợp với vị trí đó nên ông đã chuyển đến Premier League trong màu áo Chelsea vào tháng 11 năm 1996. Tổng cộng, ông đã có 102 lần ra sân cùng Parma, ghi 49 bàn.

• Chelsea 

Tháng 11 năm 1996, Zola gia nhập Chelsea với phí chuyển nhượng 4.5 triệu bảng. Mùa giải đầu tiên trong màu áo mới, Zola đã để lại nhiều ấn tượng và đóng góp những bàn thắng quan trọng cho CLB. Tháng 2 năm 1997, sau khi dẫn bóng vượt qua hàng hậu vệ và sút tung lưới Peter Schmeichel, ông được Alex Ferguson mô tả bằng từ “không thể khắc chế”. Mùa giải ấy, Zola góp một phần quan trọng trong sự hồi sinh của Chelsea, giúp họ giành cúp FA sau chiến thắng 2-0 trước Middlesbrough. Trên đường đến trận chung kết, Zola cũng đóng góp 4 bàn thắng quan trọng và cú đỡ bóng xoay người 180 độ sút tung lưới Wimbledon ở trận bán kết. Vào cuối mùa, Zola được nước Anh trao danh hiệu FWA Cầu thủ của năm, ông là cầu thủ duy nhất được tôn vinh mà không cần thi đấu hết mùa giải trong các giải đấu nước Anh và là cầu thủ Chelsea đầu tiên giành được danh hiệu đó.

Mùa giải 1997-98, ông giúp Chelsea giành thêm ba danh hiệu, bao gồm League Cup, The Winner Cup và Siêu cúp Châu Âu. Một chấn thương đã buộc Zola không thể ra sân ngay từ đầu trong trận chung kết Winners Cup với Stuttgart trên SVĐ Råsunda. Nhưng Zola đã vào sân khi hiệp hai đang trôi dần đến những phút cuối và ghi bàn sau đó 21 giây. Với hai pha chạm bóng sau tình huống phát động tấn công của Dennis Wise, Zola đã mang về danh hiệu lớn thứ ba trong năm và cũng là chiếc cúp Châu Âu thứ hai trong lịch sử CLB. Trong mùa giải đó, Zola mở màn mùa giải với Derby Couty tại Stamford Bridge bằng một hat-trick, tháng 11 năm 1997.

Chelsea xuất hiện lần đầu tại Champions League mùa giải 1999-2000, Zola là cầu thủ chủ chốt của Chelsea suốt mùa giải ấy, ông ghi được 3 bàn thắng giúp Chelsea vào đến tứ kết. Năm đó Chelsea một lần nữa đoạt cúp FA, cầu thủ ghi bàn thắng quyết định trong trận chung kết với Aston Villa là Roberto Di Matteo sau tình huống đá phạt của Zola. Một năm sau đó, Zola chứng kiến sự tỏa sáng của bộ đội Hasselbaink và Eidur Gurjohnsen.

Tuy nhiên, việc bộ đôi Hasselbaink và Zola ghi tới 32 bàn cho Chelsea cho thấy Zola vẫn là một cầu thủ quan trọng với CLB. Mùa giải 2001-02, Zola không được ra sân nhiều, do Ranieri thích bộ đôi tiền đạo trẻ Jimmy Floyd Hasselbaink và Eidur Gudjohnsen trong khi Zola đã lớn tuổi, tuy nhiên ông cũng để lại một tác phẩm lớn là bàn thắng rất ngẫu hứng vào lưới Norwich City, một bàn thắng mà HLV Claudio Ranieri phải sửng sốt kêu lên: “Thật tuyệt vời, một bàn thắng ma thuật”. Mùa bóng 2002-03, mùa bóng cuối cùng của Zola lại là sự hồi xuân, càng đá Zola càng chứng tỏ kinh nghiệm của mình bù cho sự sa sút thể lực và ghi 16 bàn. Zola trở thành cầu thủ trong năm của Chelsea sau khi giúp Chelsea có suất dự Champions League mùa sau.

Bàn thắng cuối cùng của Zola ghi được cho Chelsea là cú lốp bóng từ ngoài vòng cấm vào lưới Everton. Tổng cộng, Zola đã chơi 312 trận cho Chelsea, ghi được 80 bàn. Đầu năm 2003, Zola được Chelsea trao giải thưởng cầu thủ của năm. Năm 2005, Zola vinh dự được góp mặt vào hàng ngũ 10 cầu thủ xuất sắc nhất Chelsea mọi thời đại.

• Cagliari 

Trong mùa hè năm 2003, giữa lúc Chelsea đầy ắp những tin đồn về người chủ tịch mới, Zola đã gia nhập Cagliari, đội bóng xứ Sardinia quê hương ông hiện đang thi đấu ở Serie B. Một tuần sau đó Abramovich trở thành chủ tịch Chelsea. Vị chủ tịch mới đã có lời mời Zola trở lại, thậm chí đã có ý mua Cagliari để Zola trở lại Chelsea nhưng Zola đã từ chối vì đã đến lúc ông phải lo cho gia đình nhiều hơn. Zola sau đó một năm đã giúp Cagliari lên chơi ở giải Serie A.

Ông gia hạn hợp đồng với Cagliari Calcio thêm một năm, trước khi chính thức giải nghệ vào tháng 6 năm 2005.

4. Sự nghiệp quốc tế

Zola có trận ra mắt ĐTQG vào ngày 13 tháng 11 năm 1991, ở vòng loại Euro 1992 với NaUy. Tỷ số cuối cùng là 1-1. Ở World Cup 1994, Zola xuất hiện ở trận vòng bảng thứ hai, trận gặp Nigeria. Sau một vài phút có mặt trên sân, Zola không tránh được pha vào bóng ác ý của Augustine Eguavoen, buộc ông phải ngồi ngoài hai trận sau đó. Zola phải cạnh tranh cùng một Roberto Baggio tài hoa, ông không gặp thời ở đội tuyển.

Hai bàn thắng đầu tiên của Zola cho tuyển Ý được ghi trong trận đấu với Estonia tại Euro 1996 (Ý thắng chung cuộc 4-1) vào ngày 25 tháng 3 năm 1995. Zola sau đó có mặt trong 2 trận vòng bảng và bỏ lỡ 1 quả phạt đền trong trận gặp Đức, Ý bị loại từ vòng bảng. Zola ghi bàn thắng duy nhất trong trận gặp đội tuyển Anh tại vòng loại World Cup 1998 ngay tại sân Wembley và đó là trận thắng cuối cùng của ông trong màu áo đội tuyển. Zola sau đó không được gọi vào đội tuyển dự World Cup 1998. Tổng cộng, Zola chơi cho tuyển Ý 35 trận ghi 10 bàn thắng.

5. Lời kết

Gianfranco Zola chỉ cao có 1m68, quá thấp để chơi bóng ở vị trí tiền đạo tại một giải đấu dùng nhiều bóng bổng như Anh. Tốc độ, lắt léo và có khả năng thăng bằng cực kì tốt. Zola khi ấy là nguồn cảm hứng chơi bóng của các cầu thủ Chelsea chẳng khác gì Hazard ở thời điểm hiện tại. Nhưng 7 năm gắn bó với Chelsea, Zola đã thật sự khiến xứ sương mù phải ngước lên mới nhìn thấy hết tầm vóc của anh – “chàng quỷ lùn với móng vuốt sư tử”